(پیشتر) دیدیم که چگونه بخش محدوده فرم نمایش فهرست آثار میتواند برای پنهان و آشکار کردن یافتههای جستجو مورد استفاده قرار گرفته و در دستهبندی کردن آنها کمک کند. همینطور دیدیم که محتویات این بخش چگونه اطلاعاتی آماری از برخی فراوانیها در اختیار ما میگذارند. در این نوشته به امکانات بیشتری که در خصوص اخذ اطلاعات از یافتههای یک جستجو در اختیار است خواهیم پرداخت.
دیدیم که در بخش محدوده از فرم گزارش گزینهای به نام علامتگذاری آماری پیشبینی شده است. این گزینه به باز شدن پنجره مستقلی میانجامد که از یافتههای جستجو اطلاعات آماری دقیقتری بدست میدهد. از آنجا که از همین اطلاعات برای علامتگذاری فهرست یافتهها نیز استفاده میشود، چنین عنوانی به این امکان اختصاص داده شده است.
در شکل بالا نمونهای از محتوای این پنجرهای نمایش داده شده است. سطرهای جدولی که ملاحظه میکنید انواع آثاری که در یافته جستجو مشاهده میشوند را فهرست میکند. از میان 286 نوع اثر مختلفی که در نتیجه جستجو ظاهر شده است، فراوانی 5 تا از آنها به تفکیک ظاهر شده و در مورد 281 نوع اثر دیگر، فراوانی آماری تلفیقی ارائه شده است. این 5 نوع اثر آنهایی هستند که بیشترین فراوانی را در میان یافتهها داشتهاند. ترتیب ظهور آنها نیز به گونهای است که اولی بیشترین تعداد فراوانی را دارد. یعنی اگر به مقادیر ستون آخر جدول توجه کنید میبینید که این مقادیر نزولی هستند. میتوان نتیجه گرفت که هیچیک از انواع اثری که فراوانی آنها به طور تلفیقشده ظاهر شده است، فراوانی بیشتر از 119 (فراوانی آخرین نوع تفکیک شده) نداشتهاند.
در ستونهای جدول مقادیر ویژگی دیگری از آثار، یعنی مواد سازنده آنها، ظاهر شدهاند. در اینجا برای 3 ماده سازنده اطلاعات تفکیک شده و برای 73 مورد دیگر اطلاعات تلفیقی ارائه شده است. مبنای انتخاب این 3 مورد و ترتیب ظهور آنها همان است که در مورد سطرها نیز گفته شد. در محل تلاقی سطرها و ستونهای این جدول نیز مقادیری ظاهر شده است. این مقادیر فراوانی آثاری را نشان میدهد که نوع اثر سطر و ماده سازنده ستون متناظر را داشتهاند. از این مقادیر میتوان دریافت که 10 کاشی (tile) از جنس طلا (gold) در فهرست یافتهها وجود دارد.
ماهیت سطرها و ستونها و میزان تفکیک هر یک تحت تاثیر انتخابهایی است که در پایین جدول انجام شده است. با تغییر این انتخابها فراوانیها آماری مختلفی از ویژگیهای متنوع آثار قابل محاسبه است که همگی با همین روش که گفته شد قابل تفسیر و استفاده هستند.
مثلا شکل بالا فراوانیهای دیگری را نشان میدهد که برای همان مجموعه یافتههای پیش محاسبه شده است. در اینجا ماهیت ستونها از ماده سازنده به دوره زمانی و تفکیک آن نیز از 3 به 5 تغییر پیدا کرده است. پس در ستونهای جدول اینبار دورههای زمانی را ملاحظه میکنید که بیشترین آمار اثر را در مجموعه یافتهها داشتهاند. آمار سرجمع تفکیکی و تلفیقی سطرها همان است که بود (ستون آخر). اما مقادیر متفاوتی در دیگر ستونها و سطرهای جدول ظاهر شده و گزارش آماری کاملا متفاوتی از همان یافتهها به دست آمده است.
بعضی از اعداد ظاهر شده در جدول آماری پیوند و قابل کلیک هستند. با کلیک کردن یکی از این اعداد، آثاری که فراوانی آنها توسط آن عدد نمایش داده شده است در فهرست یافتهها علامتگذاری خواهند شد. در صورتی که نمایش یافتههای جستجو را فقط به موارد علامتگذاری شده محدود کرده باشید، با این کار یافتههای نامرتبط از دید شما پنهان شده و فهرست کوچکتری از آثار محور مرور و مطالعه قرار میگیرد.
فراوانیها نمایش داده شده در این جدول از تحلیل آماری تمام یافتههای حاصل از جستجو حاصل شده است. محاوره این امکان را فراهم میکند که زیر مجموعههایی که از طریق این تحلیل به دست میآید و توسط اعداد جدول نمایندگی میشود نیز به نوبه خود مورد تحلیل بیشتر قرار گیرد. برای تحلیل آماری بیشتر هر زیرمجموعه از یافتهها کافی است مادامی که کلید کنترل را پایین نگه داشتهاید، عدد مورد نظر خود را کلیک کنید . (Ctrl+Click) با این کار به جای علامتگذاری آثار متناظر با آن عدد در فهرست یافتهها جدول آماری جدیدی را ملاحظه میکنید که از تحلیل بیشتر آثار آن زیر مجموعه به دست آمده است.
شکل بالا محتوای جدیدی را نشان میدهد که در ازاء کنترل+کلیک کردن تعداد کل نقاشیهای (painting) یافته شده ظاهر شده است. آنچه در این وضعیت ملاحظه میکنید تحلیل فراوانیهای مرتبط با این زیرمجموعه از آثار یافته شده در جستجوست. در جدول جدید ماهیت سطرها نیز به ماده سازنده تغییر داده شده است. ببینید به چه سادگی به درستی این گزاره رسیدیم که: "بیشترین نقاشیهای موجود در یافتههای این جستجو از جنس کاغذ هستند".
روند اخذ آمار از زیر مجموعههای تازه حاصل شده میتواند تا حد نیاز ادامه پیدا کند. معمولا این کار تا رسیدن به زیرمجموعهای از یافتهها که به اندازه کافی کوچک و قابل مطالعه باشد ادامه مییابد. اجازه دهید یک مرحله دیگر هم جلو برویم.
شکل بالا آمار نقاشیهای کاغذی متعلق به دوران صفوی را نشان میدهد. ماهیت ستونهای جدول را تغییر دادهایم تا محل تولید این دسته از آثار را مورد توجه قرار دهیم. میبینیم که این آثار در 9 محل تولید شدهاند که در میان آنها بیشترین فراوانی متعلق به اصفهان است. دیگر میدانیم که با ملاحظه فهرستی که تنها این زیرمجموعه از یافتهها را نمایش دهد تنها یک کلیک فاصله داریم.
این شکل اخیر اطلاع جانبی دیگری را نیز به دست میدهد. میتوان گفت که در ساخت 11 نقاشی از میان تمام 45 نقاشی کاغذی متعلق به دوران صفوی، از طلا هم استفاده شده است.